Deze eenvoudige driebeukige hallenkerk met achthoekige spitse vieringstoren werd tijdens beide wereldoorlogen beschadigd maar telkens opnieuw hersteld. De oorspronkelijke romaanse kerk werd tijdens de late Gotiek gewijzigd waarbij vooral de achtkantige vieringstoren opvalt. Eind 18de eeuw zijn er nogmaals grote verbouwingen naar classicistische smaak. Enkel de vieringstoren, de zuidelijke dwarsbeuk en een gedeelte van het koor bleef bewaard van de vroegere kerk. Ook de oude Sint-Colombakapel waar een houten retabel bewaard wordt, wordt afgebroken.
De kerk is gewijd aan de Heilige Colomba, deze maagd-martelares en patrones van de parochie Deerlijk is meestal afgebeeld met een berin. Het is in Vlaanderen de enige kerk gewijd aan deze heilige. Deze heilige is enkele keren te vinden in het interieur waaronder een gipsen beeld ten voeten uit en op het retabel. Daarnaast bestaat het interieur uit enkele mooie stukken zoals de 18de eeuwse-altaren, de vier biechtstoelen en een recente orgel.
De zijaltaren zijn respectievelijk gewijd aan O.L.Vrouw en heilige Amandus van Maastricht. De gedeeltelijk vergulden houten lambrisering rond de zijaltaren en in het koor dateert uit de 18de eeuw. Ze is versierd met talrijke witte medaillons gevuld met christelijke symboliek en heiligen zoals symbolen van de heilige Eucharistie, heilige Ambrosius van Milaan, etc…
De vier biechtstoelen zijn traditioneel respectievelijk versierd met de voorstelling van Maria Magdalena, Driehoek met Oog Gods, heilige Petrus en de heilige Geest. Qua opbouw zijn ze twee aan twee gelijk en zouden allen dateren eind 18de eeuw.
Verschillende schilderijen versieren de zijbeuken. In de oude archieven vermelden ze de voorstelling van “Fragment uit de legende van de kapel van Onze Lieve Vrouw ter Ruste”. Dit schilderij is sinds kort verhuisd naar de kapel die enkele straten verder staat. Tot eind jaren 80 was er in Deerlijk een processie gewijd aan deze legende.
Op het doksaal, dat ook dient als tochtportaal, staat het orgel geschonken door een parochiaan in 1907. Het mechanisme is van de hand van Théophile Delmotte uit Doornik, terwijl de orgelkast in neorenaissance stijl van de lokale schrijnwerker Gentil Vandenbroucke. Een ander klankinstrument in de kerk is de onfortuinlijke klok die na 46 jaar trouwe dienst brak. Deze werd door de Leuvense klokkenmaker André Louis Jean Van Aerschodt opnieuw gegoten.
De preekstoel uit de 18de eeuw kent een verhaal apart. De voet van de preekstoel wordt versierd met een beeld ten voeten uit van de Verrezen Christus met in zijn rechterarm het kruis. Het verhaal doet de ronde dat de pastoor telkens haperde aan dat kruis. De enige oplossing werd gevonden in het wegnemen van dat kruis en Christus’ rechterarm naar beneden te laten vallen… Wat het verhaal ook is, bij vergelijk met foto’s uit de jaren 40 is het kruis weg en is de arm inderdaad van richting gewijzigd.
Het pronkstuk in deze kerk is het 16de eeuws houten gepolychromeerd retabel met het leven van de Heilige Colomba. Het retabel, vermoedelijk van de hand van Jan Demeyere, is 2.5m op 1.5m groot. Deze stond oorspronkelijk is de Sint-Colombakapel, een belangrijke bedevaartsoord gebouwd aan de kerk, en werd verhuisd naar de kerk toen deze werd afgebroken. Op dit retabel is duidelijk waarom de heilige voorgesteld wordt met een berin. Tijdens haar leven werd ze twee keer gered door een berin. Toen Colomba door Keizer Aurelianus als straf naar het bordeel werd gestuurd, wendt ze zich af van de jonge losbandigen. Toen één haar probeert aan te randen komt een berin tussenbeide. Ze redt haar later een tweede keer als een beulsknecht haar gevangenis probeert in brand te steken.
De kerkfabriek van Sint-Columba heeft naast de kerk ook de kapel Onze-Lieve-Vrouw Ter Rust in bezit. De collectie van deze kapel is opgenomen in de collectie van de Sint-Columbakerk. De kapel werd in 1639 gesticht door het kapittel van Harelbeke. Volgens de legende zou de familie de Cassina een hand hebben gehad in de bouw van de kapel door het gebouw op te trekken met de grootste boom van hun landerijen. Het echte verhaal is echter dat Jan du Bois, deken van het kapittel, de bouw financierde na het overlijden van zijn vrouw.
