Waarom is een waarderingstraject interessant? Vaak waarderen we al impliciet erfgoedstukken, maar met het waarderings- en herbestemmingsstappenplan van PARCUM leer je op een meer rationele en gestructureerde manier je collectie kennen en beheren. Wat is de moeite waard om te bewaren? Welke stukken behoren tot de kerncollectie? Welke objecten hebben een hoge devotionele, artistieke, lokaal-historische of belevingswaarde? Welke zijn exemplarisch voor een bepaald ritueel, kunststroming of kunstenaar? Voor welke beschadigde stukken loont het nog om restauratie of conservatie te overwegen, en welke zijn banaal en inwisselbaar? Een waarderingstraject is niet alleen het verhaal van erfgoedspecialisten. Het is een meerstemmig en participatief proces waarin een brede waaier van (mogelijke) belanghebbenden wordt betrokken. Religieus erfgoed is bij uitstek het erfgoed van de lokale gelovige, parochiaan of bedevaarder. Hun stem mag niet verloren gaan als het gaat over de toekomst van een kerkinboedel. Maar bij andere erfgoedcollecties zonder religieuze inslag kan het waardevol zijn om de gemeenschap te bevragen als er een nieuwe bestemming moet gezocht worden (vb. bij de sluiting van een lokaal museum)
Een waardering helpt collectiehouders waaronder kerkbesturen optimaal in te zetten op de stukken die ertoe doen. Eenmaal de erfgoedwaarden van een collectie en objecten in kaart zijn gebracht, kan ook een bestemmingsplan worden opgemaakt. Dit stelt voor elk object (of ensemble) een toekomstvisie vast. Zeker in het geval van de her- of nevenbestemming van een kerkgebouw is de opmaak van een bestemmingsplan voor de inboedel cruciaal om te verhinderen dat waardevolle objecten voor de gemeenschap verloren gaan.
Mogelijke adviezen voor herbestemming van liturgische objecten zijn:
- het element bijft ter plaatse
- het element verhuist naar de nieuwe fusiekerk
- het element wordt overgedragen aan de nieuwe fusiekerk, maar wegens plaatsgebrek elders (tijdelijk) opgeslagen
- het element wordt liturgisch herbestemd (bv. naar het buitenland)
- het element blijft openbaar in de gemeenschap (rusthuis, school, parochiezaal,...)
- het element gaat naar een archief, museum of andere erfgoedorganisatie
- het element wordt verkocht of geschonken aan particulieren (afstoting)
- het element wordt vernietigd
Erfgoed zuidwest begeleidt op aanvraag waarderingstrajecten. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de experten van PARCUM en prioritair voor kerken die eerstdaags zullen worden her- of nevenbestemd. Ook bij andere collecties die dringend moeten herbestemd worden (sluiting museum, overlijden eigenaar) geven we graag advies.
